گیاه پنبه دانه که امروزه علاوه بر صنایع غذایی، در صنعت مد و دکوراسیون نیز جایگاه ویژهای پیدا کرده است، به مجموعهی الیاف نرم و سفید رنگ و تخمهای گیاه پنبه گفته میشود. این الیاف دور دانهها میروید و همزمان نقش محافظت از دانهها را به عهده دارد. در این مقاله به بررسی و معرفی انواع پنبه دانه، آشنایی با روغن پنبه دانه و معرفی دستگاه روغن گیری پنبه دانه پرداختهایم.
فهرست مطالب
پنبه دانه چیست؟
پنبه دانه، دانههای گیاه پنبه است که پس از جدا کردن الیاف پنبه از آنها به دست میآید. این دانهها منبع غنی از روغن، پروتئین و ویتامین هستند و کاربردهای متنوعی در صنایع غذایی، دارویی و صنعتی دارند.
انواع پنبه دانه
به طور کلی چهار نوع پنبه دانه وجود دارد. دو نوع اصلی پنبه دانه عبارتند از:
- پنبه دانه نژاد مرتفع (Upland): این نوع رایجترین پنبه دانه در جهان است و حدود ۹۰ درصد از تولید جهانی پنبه دانه را به خود اختصاص میدهد. روغن استخراج شده از این نوع پنبه دانه، نقطه دود بالایی دارد و برای سرخ کردن و پخت و پز مناسب است.
- پنبه دانه نژاد پیما (Pima): دومین نوع پنبه تولید شده موسوم به پیما، تنها حدود ۸ درصد از تولید جهانی پنبه را شامل میشود. بسیار نرم و کاملاً قوی بوده و به طور گسترده، برای کاربردهای پوشاک و ملافه مورد استفاده قرار میگیرد.
دو نوع دیگر پنبه دانه به دلیل اینکه کمتر از دو درصد تولید جهانی پنبه دانه را شامل میشود، لذا از ذکر نام و معرفی آنها خودداری کردیم.
برای اطلاعات بیشتر در زمینه روغن کلزا به نوشته «کلزا چیست و در صنعت غذایی چه کاربردی دارد؟» مراجعه کنید.
روغن پنبه دانه
روغن پنبهدانه از دانههای گیاه پنبه استخراج میشود. این روغن در صنایع غذایی، پخت و پز، سرخ کردن مواد غذایی و تهیه خامه قنادی مورد استفاده قرار میگیرد. برای مراقبت از پوست نیز میتوان از خواص دارویی روغن پنبه دانه برای افزایش رطوبت پوست، کاهش چین و چروک و پیری پوست استفاده کرد. این روغن، با توجه به مزایا و کاربردهای متنوع، در صنعت و زندگی روزمره مورد استفاده قرار میگیرد.
خواص روغن پنبه دانه
روغن پنبه دانه به دلیل داشتن مقادیر بالای اسیدهای چرب غیراشباع، خواص سلامتی متعددی دارد. این خواص شامل:
- کاهش کلسترول: اسید لینولئیک موجود در روغن پنبه دانه میتواند به کاهش کلسترول LDL (چربی بد) و افزایش HDL(چربی خوب) خون کمک کند.
- کاهش خطر بیماریهای قلبی: مصرف روغن پنبه دانه میتواند به کاهش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی مانند حمله قلبی کمک کند.
- تقویت سیستم ایمنی: روغن پنبه دانه منبع خوبی از ویتامین E است که یک آنتی اکسیدان قوی است و به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک میکند.
- مرطوب کردن پوست: از روغن پنبه دانه میتوان به عنوان یک مرطوب کننده طبیعی برای پوست استفاده کرد.
- تقویت مو: روغن پنبه دانه میتواند به تقویت مو و جلوگیری از ریزش مو کمک کند.
مزایای روغن پنبه دانه
- نقطه دود بالا: روغن پنبه دانه دارای نقطه دود بالایی است، به این معنی که در دمای بالا دود نمیکند و تجزیه نمیشود. این ویژگی آن را برای سرخ کردن و پخت و پز مناسب میکند.
- طعم ملایم: روغن پنبه دانه طعم ملایمی دارد و به طعم غذاها طعم خاصی نمیدهد.
- ماندگاری بالا: روغن پنبه دانه به دلیل داشتن مقادیر بالای اسیدهای چرب غیراشباع، ماندگاری بالایی دارد و به سرعت فاسد نمیشود.
معایب روغن پنبه دانه
- قیمت بالا: روغن پنبه دانه در مقایسه با سایر روغنهای گیاهی مانند روغن زیتون و روغن کنجد، قیمت بالاتری دارد.
- محتوای اسید چرب اشباع: روغن پنبه دانه حاوی مقادیر کمی اسید چرب اشباع است. مصرف بیش از حد اسیدهای چرب اشباع میتواند خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را افزایش دهد.
برای کسب اطلاعات در رابطه با روغن رزماری به مقاله «روغن رزماری چیست؟ آموزش دو روش ساده برای تهیه روغن رزماری» رجوع کنید.
نحوه روغن گیری از پنبه دانه
روغن گیری از پنبه دانه بسته به روش روغن کشی مراحل متفاوتی دارد. به طور کل دو روش روغن گیری برای پنبه دانه وجود دارد؛ در ادامه به معرفی هر یک از این دو روش میپردازیم:
روغن گیری از پنبه دانه به روش پرس سرد
این روش طی مراحل زیر انجام میشود:
- پاکسازی: ابتدا پنبه دانهها را از ناخالصیها مانند خاک، سنگ و بقایای گیاه جدا میکنند.
- جدا کردن پوسته: در این مرحله، پوسته یا لیف را جدا میکنند.
- استخراج روغن: توسط دستگاه روغن گیری پنبه دانه پرس سرد، روغن پنبه دانه استخراج میشود.
- بسته بندی: روغن خروجی در ظروف مناسب بستهبندی میشود.
روغن گیری از پنبه دانه به روش پرس گرم
مراحل این روش شامل موارد زیر است:
- پاکسازی: ابتدا پنبه دانهها را از ناخالصیها مانند خاک، سنگ و بقایای گیاه جدا میکنند.
- جدا کردن پوسته: در این مرحله نیز، پوسته یا لیف را جدا میکنند.
- آسیاب و یا خرد کردن: پنبه دانهها را آسیاب میکنند تا به قطعات کوچکی تبدیل شوند.
- پختن دانه: دانهها در دمای بسیار بالایی گرم میشوند.
- استخراج روغن: روغن را با استفاده از روشهای مختلفی مانند پرس گرم یا حلال، از پنبه دانههای آسیاب و پخته شده استخراج میکنند.
- تصفیه: روغن استخراج شده را تصفیه میکنند تا سایر ناخالصیها از آن جدا شود.
- بسته بندی: روغن خروجی در ظروف مناسب بستهبندی میشود.
میتوانید با مطالعهی «بهترین روغن برای مصارف خانگی؛ معرفی انواع روغن پخت و پز و سرخ کردنی» به پاسخ این پرتکرارترین سوال برسید.
دستگاه روغن گیری پنبه دانه
دستگاههای مختلفی برای روغن گیری از پنبه دانه وجود دارد. دستگاه روغن گیری به دو دسته کلی تقسیم میشوند:
- دستگاههای روغن گیری خانگی
این دستگاهها برای مصارف خانگی و مقادیر کم پنبه دانه مناسب هستند. آنها معمولاً کوچک، کممصرف و مقرون به صرفه هستند.
- دستگاههای روغن گیری صنعتی
این دستگاهها برای مصارف صنعتی و مقادیر زیاد پنبه دانه مناسب هستند. آنها معمولاً بزرگ، پرقدرت و گرانتر هستند.
انواع مختلفی از دستگاههای روغن گیری پنبه دانه در بازار موجود است، بنابراین مهم است که قبل از خرید، تحقیقات خود را انجام دهید و دستگاهی را انتخاب کنید که متناسب با نیازها و بودجه شما باشد.
نکاتی در هنگام انتخاب دستگاه روغن گیری پنبه دانه
- ظرفیت: مقدار روغن پنبه دانهی مورد نیاز خود را در نظر بگیرید.
- نوع روغن گیری: دستگاههای روغن گیری پنبه دانه از روشهای مختلفی برای استخراج روغن استفاده میکنند. برخی از روشها مانند پرس سرد، روغن با کیفیت بالاتری تولید میکنند.
- قیمت: دستگاههای روغن گیری پنبه دانه در طیف قیمتی مختلفی عرضه میشوند. قبل از خرید، بودجه خود را تعیین کنید.
- خدمات پس از فروش: ارائه خدمات پس از فروش، آموزش، گارانتی و تامین قطعات محصول را در نظر بگیرید.
معرفی تعدادی از برترین دستگاه های روغن گیری پنبه دانه
در ادامه این بحث به معرفی بهترین دستگاههای روغن گیری پنبه دانه پرداختهایم:
دستگاه روغن گیری پرس سرد NF500
دستگاه روغن کشی پرس سرد NF500 با عالیترین موتور گیربکس، یکی از دستگاههای روغن گیری صنعتی با عملکرد بسیار بالا است. ظرفیت این دستگاه تا 20 کیلوگرم در ساعت، در کارگاهها و کارخانهها استفاده میشود.
این دستگاه برای روغنگیری از انواع دانههای روغنی از جمله کنجد، آفتابگردان، سیاه دانه و انواع بادام استفاده میشود. این دستگاه از روش پرس سرد استفاده میکند که باعث حفظ خواص غذایی و ماندگاری طولانیتر روغن میشود.
دستگاه روغن گیری پرس سرد NF1000
دستگاه روغن کشی پرس سرد NF1000 از شرکت کاراپرس یک دستگاه صنعتی با ظرفیت تولید بسیار بالای روغن است که برای استخراج روغن از انواع دانههای روغنی مانند کنجد، کلزا، زیتون، آفتابگردان و غیره به کار میرود. این دستگاه از نوع پرس سرد است که بدون اعمال حرارت، با استفاده از نیروی مکانیکی و فشار، دانههای روغنی را فشرده و روغن آنها را استخراج میکند.
دستگاه روغن گیری پرس سرد NF2000
دستگاه روغن کشی پرس سرد NF2000 از شرکت کاراپرس یک دستگاه صنعتی با بالاترین ظرفیت تولید روغن است که تا تا 150 کیلوگرم در ساعت ظرفیت ورودی دانه دارد. این دستگاه نیز از نوع پرس سرد است که بدون اعمال حرارت، روغن دانهها را استخراج میکند. این دستگاه در مصارف صنعتی و حرفهای صنایع غذایی کاربرد دارد.
فیلم نحوه روغن گیری پنبه دانه با دستگاه پرس سرد
در ادامه فیلم دستگاه روغن کشی از پنبه دانه را میتوانید ملاحظه کنید؛
نتیجه گیری و جمعبندی
روغن پنبه دانه یک روغن سالم و همه کاره است که فواید سلامتی متعددی دارد. این روغن نقطه دود بالایی دارد و برای سرخ کردن و پخت و پز مناسب است. اگر به دنبال یک روغن گیاهی سالم و مقرون به صرفه هستید، روغن پنبه دانه گزینه مناسبی است.
با انتخاب بهترین دستگاه روغن گیری پنبه دانه، میتوانید به صورت صنعتی روغن پنبه دانه با کیفیت بالا تهیه کنید.