روغن رزماری، از خواص مفید و متعددی برخوردار است که در طب سنتی و مراقبت‌های طبیعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روغن، با دارا بودن عطر و طعم ممتاز رزماری، به عنوان یک منبع غنی از مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها، به سلامتی و زیبایی پوست و مو کمک می‌کند. در ادامه، دو روش ساده برای تهیه روغن رزماری در خانه را به شما آموزش می‌دهیم.
فهرست مطالب
روغن رزماری چیست؟
روغن رزماری یک نوع روغن گیاهی است که از گیاه رزماری با استفاده از دستگاه روغن گیر یا به صورت سنتی، استخراج می‌شود. گیاه رزماری دارای عطر و طعم معطر و تندی است و از زمان‌های قدیم مورد در آشپزی، پزشکی و مراقبت از پوست استفاده شده است.
روغن رزماری معمولاً از اسانس رزماری و روغن موجود در بذرهای گیاه رزماری استخراج می‌شود. این روغن دارای خواص ضد التهابی، ضد باکتریایی و ضد قارچی است و برای مراقبت از پوست، مو و سلامتی به کار می‌رود. همچنین، در آشپزی نیز برای اضافه کردن عطر و طعم به غذاها استفاده می‌شود.
برای آشنایی با دانه روغنی کانولا و مزایای آن به مطلب «روغن کانولا یا کلزا چیست و چه مزایایی دارد؟» مراجعه کنید.
کاربرد روغن رزماری
روغن رزماری سابقة طولانی در کاربردهای مختلف، از جمله آشپزی، طب سنتی و آروماتراپی دارد. در اینجا به برخی از کاربردهای رایج آن اشاره می‌کنم:
آشپزی
این روغن یک طعم دهنده قوی برای انواع غذاها، به ویژه گوشت، مرغ، ماهی و سوپ است و همچنین برای تهیه انواع سس سالاد مناسب است.
طب سنتی
رزماری، یکی از گیاهانی است که در طب سنتی به دلیل خواص بسیار مفید و متعددش مورد توجه قرار می‌گیرد. این گیاه معروف به تقویت رشد مو و جلوگیری از ریزش مو است که یکی از مشکلات شایع مربوط به سلامتی مو است.
علاوه بر این، مصرف رزماری بهبود سلامت پوست را تسریع می‌کند و در التیام التهابات پوستی نیز مؤثر است. از دیگر مزایای رزماری در طب سنتی می‌توان به تقویت حافظه و تمرکز، کاهش درد و التهاب عضلات و مفاصل، هضم بهتر غذا و تقویت سیستم ایمنی بدن اشاره کرد.
آروماتراپی
استفاده از رزماری می‌تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند، و ایجاد حس آرامش و صلح را در فرد ترویج دهد. علاوه بر این، این گیاه می‌تواند بهبود کیفیت خواب را تسریع بخشد و تمرکز و هوشیاری را افزایش دهد.
مزایای روغن رزماری
برخی از مزایای روغن رزماری عبارت اند از:
۱. تقویت کننده رشد مو: روغن رزماری با تحریک فولیکول‌های مو، باعث رشد مو و جلوگیری از ریزش مو می‌شود. همچنین می‌تواند گردش خون پوست سر را بهبود بخشد و شوره و پوسته پوسته شدن را کاهش دهد.
۲. تقویت کننده حافظه و تمرکز: استنشاق عطر روغن رزماری در برخی موارد مشاهده شده است که عملکرد شناختی، حافظه و تمرکز را بهبود می‌بخشد.
۳. کاهش دهنده استرس و اضطراب: روغن رزماری اثر آرام‌بخش بر ذهن و بدن دارد و سطح استرس و اضطراب را کاهش می‌دهد. همچنین می‌تواند به بهبود خلق و خو و ترویج آرامش کمک کند.
۴. بهبود دهنده عملکرد دستگاه گوارش: روغن رزماری، چه به صورت موضعی و چه به صورت خوراکی استفاده شود، می‌تواند تولید آنزیم‌های گوارشی را تحریک کند، باعث بهبود هضم شود و مشکلات شایع گوارشی مانند نفخ، یبوست و سوء هاضمه را کاهش دهد.
۵. تقویت کننده سلامت تنفسی: استنشاق یا استفاده موضعی از روغن رزماری می‌تواند به باز شدن مجاری تنفسی و رفع احتقان کمک کند و آن را برای کنترل علائم آسم، آلرژی و سرماخوردگی مفید سازد.
۶. ضد التهاب: روغن رزماری حاوی ترکیبات ضد التهابی است که می‌تواند التهاب و درد ناشی از شرایطی مانند آرتروز، درد عضلانی و سردرد را کاهش دهد.
۷. دارای خاصیت ضد میکروبی: روغن رزماری دارای خواص ضد میکروبی طبیعی است که می‌تواند به مبارزه با باکتری‌ها، قارچ‌ها و ویروس‌ها کمک کند. از آن می‌توان در تمیز کردن منزل، مراقبت از زخم یا به عنوان یک ضدعفونی کننده طبیعی استفاده کرد.
۸. بهبود دهنده سلامت پوست: روغن رزماری به دلیل خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی خود می‌تواند به درمان آکنه، کاهش التهاب پوست و ارتقای سلامت کلی پوست کمک کند. همچنین می‌تواند گردش خون را بهبود بخشد و به پوست درخشش سالمی بدهد.
۹. تقویت کننده سیستم ایمنی: روغن رزماری حاوی آنتی اکسیدان‌هایی است که با خنثی کردن رادیکال‌های آزاد و کاهش استرس اکسیداتیو می‌تواند از یک سیستم ایمنی سالم پشتیبانی کند. این امر می‌تواند به پیشگیری از بیماری و ارتقای سلامت کلی کمک کند.
برای اطلاع از بهترین روغن خانگی «بهترین روغن برای مصارف خانگی؛ معرفی انواع روغن پخت و پز و سرخ کردنی» را مطالعه کنید.
معایب روغن رزماری
درست است که روغن رزماری فواید بسیاری برای سلامتی دارد، اما مانند هر ماده دیگری، معایبی هم دارد که باید قبل از استفاده از آن در نظر گرفته شود.
برخی از معایب روغن رزماری عبارتند از:
- تحریک پوست: روغن رزماری می‌تواند برای برخی افراد، به خصوص افرادی که پوست حساسی دارند، تحریک کننده باشد. علائم تحریک پوستی می‌تواند شامل قرمزی، خارش و سوزش پوستی باشد.
- آلرژی: اگر به گیاهان خانواده نعناع مانند رزماری، اسطوخودوس، مریم گلی و پونه کوهی آلرژی دارید، ممکن است به روغن رزماری نیز حساسیت داشته باشید. علائم آلرژی می‌تواند شامل تنگی نفس، تورم صورت، کهیر و خارش باشد.
- تعاملات دارویی: روغن رزماری ممکن است با برخی داروها، مانند داروهای رقیق کننده خون و داروهای دیابت، تداخل داشته باشد. اگر از داروهای خاصی استفاده می‌کنید، قبل از استفاده از روغن رزماری با پزشک خود مشورت کنید.
- مسمومیت: مصرف بیش از حد روغن رزماری می‌تواند سمی باشد. علائم مسمومیت می‌تواند شامل حالت تهوع، استفراغ، اسهال، سرگیجه، تشنج و کما باشد.
- خطرات بارداری و شیردهی: زنان باردار یا شیرده باید از استفاده از روغن رزماری به دلیل احتمال خطر برای جنین یا نوزاد خودداری کنند.
طرز تهیه روغن رزماری به دو روش مختلف
در ادامه دو روش مختلف برای تهیه روغن رزماری در خانه را معرفی می‌کنیم.
تهیه روغن رزماری با رزماری تازه
مرحله ۱
در ابتدا رزماری را بشویید و اندازه‌گیری کنید و چند شاخه از رزماری تازه را با آب سرد بشویید تا هر گونه خاک و آلودگی را از بین ببرید. سپس برگ‌ها را از ساقه جدا کرده و تقریباً یک فنجان برگ رزماری را اندازه‌گیری کنید. باقی‌مانده برگ‌های رزماری را می‌توانید برای دستور پخت‌های دیگر نگه دارید.
مرحله ۲
دو پیمانه روغن اندازه‌گیری کنید و آن را درون یک قابلمه کوچک بریزید. اکثر مردم ترجیح می‌دهند از روغن زیتون به خواص و عطر و بویی که دارند استفاده کنند. با این حال، می‌توانید از روغن جوجوبا یا روغن بادام شیرین استفاده کنید. توجه داشته باشید که روغن جوجوبا و روغن بادام شیرین برای آشپزی مناسب نیستند.
مرحله ۳
شاخه‌های رزماری را به قابلمه اضافه کنید. قابلمه را با دقت روی حرارت کم در اجاق‌گاز قرار دهید. رزماری را پنج تا ده دقیقه گرم کنید و همواره هم بزنید. با گرم شدن روغن، بوی رزماری را حس خواهید کرد. اگر در اطراف رزماری حباب‌ها مشاهده می‌کنید؛ یعنی حرارت روغن بالا است و باید شعله را کم کنید.
مرحله ۴
مخلوط روغن را در صافی ریخته تا برگ‌های رزماری از روغن جدا شوند. برگ‌های باقی‌مانده رزماری را دور بریزید و روغن را در یک کاسه بریزید تا خنک شود.
مرحله ۵
پس از اینکه حرارت روغن به دمای اتاق رسید، آن را در یک بطری تمیز بریزید. تاریخ تولید روغن را روی یک برچسب بنویسید و به بطری بچسبانید.
مرحله ۶
برای جلوگیری از رشد باکتری و فاسد شدن روغن آن را در یخچال نگه دارید و در عرض یک ماه مصرف کنید.
برای آشنایی بیشتر با دانه کاملینا به مطلب «دانه روغنی کاملینا چیست؟ هر کیلو چقدر روغن می‌دهد؟» مراجعه کنید.
طرز تهیه روغن رزماری با استفاده از رزماری خشک شده
در این بخش طرز تهیه روغن رزماری با برگ رزماری خشک شده را آموزش می‌دهیم.
مرحله ۱
یک قابلمه عمیق و بزرگ را با آب پر کرده و آن را روی حرارت متوسط تا بالا قرار دهید. هنگامی که آب به جوش آمد، از زبانه‌ها استفاده کرده و بطری را در آب جوش قرار دهید. اجازه دهید بطری به مدت ده دقیقه جوش بجوشد تا هر گونه باکتری مضری که ممکن است روغن رزماری شما را خراب کند، نابود شود.
برای تمیز کردن درب بطری نیازی به جوشاندن آن در آب ندارید، کافی است درب را با آب و صابون بشویید و به هوا بگذارید.
مرحله ۲
اگر رزماری خود را خشک کرده‌اید، سه تا چهار شاخه رزماری را در بطری قرار دهید. اگر از برگ رزماری خشک بسته بندی شده استفاده می‌کنید، یک قاشق غذاخوری بزرگ را به بطری اضافه کنید.
مرحله ۳
بطری را با روغن زیتون پر کنید و حدود نیم اینچ 1 سانتی متر فضای خالی باقی بگذارید. مطمئن شوید که رزماری‌ها به طور کامل در روغن فرو رفته‌اند. اگر لازم باشد، از یک قاشق تمیز استفاده کنید تا رزماری خشک را به داخل روغن فشار دهید. همچنین در صورت تمایل، می‌توانید از روغن نارگیل به جای روغن زیتون استفاده کنید.
مرحله ۴
بطری را به خوبی بسته و آن را به مدت دو هفته در یک مکان آفتابی قرار دهید. در این مدت، خواص برگ رزماری به خوبی با روغن زیتون ترکیب می‌شود.
مرحله ۵
برای جدا کردن روغن از رزماری، یک کاسه فلزی بیاورید و روی آن یک پارچه پنبه‌ای بگذارید. روغن رزماری را به آرامی روی پارچه و درون کاسه بریزید
مرحله ۶
روغن زیتون تصفیه شده را دوباره در بطری بریزید و درب آن را محکم ببندید. این روغن تا یک سال تاریخ مصرف دارد و بهتر است در این دوره آن را مصرف کنید.
برای آشنایی با انواع دانه های روغنی و کاربرد آن ها در صنایع به مطلب «معرفی انواع دانه‌های روغنی و کاربرد آن‌ها» مراجعه کنید.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
استفاده از روغن رزماری می‌تواند به طریقه‌ای ساده و طبیعی، به بهبود سلامتی و زیبایی بدن کمک کند. این روغن، با خواص ضد التهابی، ضد اکسیدانی و آرامش‌بخش خود، مورد توجه قرار گرفته است. از این روغن می‌توانید برای ماساژ، مراقبت از پوست و در طبخ غذاها استفاده کنید. بنابراین، با تهیه این روغن در منزل، شما می‌توانید از فواید فراوان آن بهره‌مند شوید.