برای افرادی که می‌خواهند راه‌اندازی کسب و کار روغن را شروع کنند یا قصد خرید دستگاه روغن گیری آفتابگردان را دارند، سوال مهمی است که بدانند هر کیلو تخمه آفتابگردان چند کیلو روغن میدهد؟ از این رو در این مقاله به بررسی عوامل موثر بر میزان روغن آفتابگردان پرداخته‌ایم تا ببینیم برای گرفتن یک کیلو روغن آفتابگردان به چند کیلو دانه یا تخمه آفتابگردان نیاز داریم.
فهرست مطالب
انواع تخمه آفتابگردان به همراه عکس
در یک دسته بندی کلی و جامع، تخمه آفتابگردان به چهار دسته زیر تقسیم بندی می‌شود:
- تخمه آفتابگردان خوراکی
این نوع، دانه‌های آفتابگردان بزرگ بوده و اغلب در فروشگاه‌های مواد غذایی یافت می‌شوند. آنچه در عموم به آن تخمه آفتابگردان گفته می‌شود، معمولاً این دسته هستند و از انواع تخمه‌های آفتابگردان آجیلی می‌باشند.
- تخمه آفتابگردان دور سفید
دانه‌های دور سفید یا راه‌راه، بیشتر به عنوان آجیل و میان وعده استفاده می‌شود و به دلیل ظاهر جذابشان از تنقلات محبوب به حساب می‌آیند. این نوع نیز از انواع تخمه‌های آفتابگردان آجیلی هستند.
- تخمه آفتابگردان روغنی سیاه
به دلیل داشتن روغن زیاد، برای روغن گیری آفتابگردان، از این دانه‌ها ستفاده می‌شود. این نوع تخمه‌های آفتابگردان عموما به صورت فله‌ای به فروش می‌روند.
- تخمه آفتابگردان پرنده
این دانه‌های آفتابگردان، کوچک و اغلب به رنگ سیاه هستند و به طور خاص برای پرندگان، خصوصا انواع طوطی، فراوری شده‌اند.
بهترین تخمه آفتابگردان برای روغن گیری
در صنعت غذایی و مخصوصاً روغن‌های خوراکی، روغن آفتابگردان بی شک معروف‌ترین آن‌هاست و در ایران مصرف بالایی دارد. در این صنعت، بهترین نوع دانه آفتابگردان برای روغن گیری «تخمه آفتابگردان روغنی» است. این تخمه‌ها به طور خاص برای تولید روغن پرورش داده می‌شوند و دارای بالاترین درصد روغن هستند.
لازم به ذکر است که «تخمه آفتابگردان آجیلی» برای روغن گیری مناسب نیست چرا که روغن کمتری دارد و بیشتر برای آجیل و تنقلات استفاده می‌شود.
انتخاب بهترین نوع تخمه برای روغن گیری
علاوه بر نوع تخمه، عوامل دیگری نیز در انتخاب بهترین تخمه برای روغن گیری دخیل هستند، از جمله:
- سایز تخمه: تخمه آفتابگردان درشت برای روغن گیری مناسب‌تر است زیرا پوسته کمتری دارد و روغن‌دهی بیشتری دارد. معمولا از تخمه آفتابگردان روغن گیری در سایزهای ۳ و ۴ برای روغن گیری استفاده می‌شود.
- کیفیت تخمه: تخمه باید تازه، سالم و بدون آفت باشد. تخمه‌های کهنه یا فاسد، روغن بی‌کیفیت و با طعم نامطبوع تولید می‌کنند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با کنجد به مطلب «هر کیلو کنجد چقدر روغن میدهد؟» مراجعه کنید.
آیا روش استخراج روغن بر میزان آن تاثیر دارد؟ روش سرد بهتر است یا گرم؟
بله کاملا موثر است. اگر بخواهیم سخن کوتاه بگوییم، روش پرس سرد بهتر است. این روش علاوه بر تاثیر بر میزان روغن، بر کیفیت آن نیز تاثیر به سزایی دارد.
برای استخراج روغن بیشتر، روش سرد انتخاب بهینه است. در این روش، دمای دانه‌های آفتابگردان در طول فرایند استخراج، از ۴۵ درجه سانتیگراد بیشتر نمی‌شود. این امر باعث می‌شود که بیشتر روغن موجود در دانه، استخراج شود.
در روش گرم، دمای دانه‌ها در طول فرایند استخراج، به ۱۰۰ درجه سانتیگراد و حتی بالاتر می‌رسد. این امر باعث می‌شود که برخی از روغن‌های موجود در دانه، تبخیر شوند و از بین بروند، بنابراین، در روش گرم، میزان روغن استخراج شده کمتر است.
در نهایت، باید توجه داشت که میزان روغن آفتابگردان در هر استخراج ممکن است متفاوت باشد که به عواملی نظیر شرایط محیطی، دستگاه روغن گیری و مهارت اپراتور استخراج بستگی دارد.
برای آشنایی با انواع دستگاه روغن کشی به «دستگاه روغن گیر چند کاره چیست؟ معرفی بهترین دستگاه‌های روغن گیر چند کاره» مراجعه کنید.
هر کیلو تخمه آفتابگردان چقدر روغن میدهد؟
به طور متوسط، درصد روغن گیری از تخمه آفتابگردان روغنی حدود ۴۵ تا ۵۰ درصد و درصد روغن گیری از تخمه آفتابگردان آجیلی حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد است.
بنابراین به صورت تقریبی می‌توان گفت از هر ۱ کیلوگرم آفتابگردان در شرایط ایده آل، حدود ۱.۳۹ لیتر روغن آفتابگردان معادل با ۷۱۵ گرم روغن استخراج می‌شود. این میزان به عوامل مختلفی از جمله نوع، کیفیت، اندازه و رطوبت تخمه آفتابگردان و همچنین روش استخراج روغن بستگی دارد.
چند کیلو تخمه آفتابگردان یک کیلو روغن میدهد؟
پاسخ به این سؤال بستگی به روش استخراج روغن آفتابگردان دارد. در روش سرد که بهترین روش برای استخراج روغن آفتابگردان است، میزان روغن استخراج شده بیشتر از روش گرم است.
بنابراین، اگر از روش سرد برای استخراج روغن آفتابگردان استفاده شود، به طور متوسط از هر ۱.۵ تا ۲ کیلوگرم آفتابگردان، یک کیلو روغن استخراج می‌شود. لازم به ذکر است که این میزان ممکن است در هر استخراج، متفاوت باشد. این امر به دلیل عوامل مختلفی از جمله نوع دانه، دستگاه روغن گیری و مهارت اپراتور متفاوت است.
چرا روغن آفتابگردان ارزان است؟
سوالی که ذهن بسیاری از افراد را درگیر کرده است این است که چرا روغن آفتابگردان ارزان است؟! اگر سری به قیمت روغن آفتابگردان طبیعی بزنیم و آن را با قیمت یک کیلو تخمه آفتابگردان مقایسه کنیم خواهیم دید قیمت تخمه از روغن آن گران‌تر است؛ اما چرا؟
پاسخ روشن است؛ همانطور که در ابتدای این مقاله گفته شد، تخمه آفتابگردانی که برای روغن گیری از آن استفاده می‌شود با تخمه‌های رایج در بازار که تخمه آفتابگردان آجیلی نام دارند بسیار متفاوت است. قیمت تخمه‌های آجیلی بیش از ۱۰ برابر بیشتر از قیمت تخمه‌های روغنی است.
بنابراین می‌توان گفت دلیل ارزانی روغن آفتابگردان، پایین بودن قیمت دانه‌های روغنیست که از آن روغن گیری می‌شود. همچنین به دلیل مناسب بودن قیمت دستگاه روغن گیری افتابگردان، روغن حاصل از آن هزینه کمی دارد.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
روغن آفتابگردان یکی از روغن‌های گیاهی پرمصرف در جهان و شاید پرمصرف‌ترین در ایران است. میزان روغنی که از یک کیلوگرم آفتابگردان استخراج می‌شود، به عوامل مختلفی از جمله نوع، کیفیت، سایز دانه آفتابگردان و روش استخراج روغن بستگی دارد.
به طور متوسط، از هر کیلوگرم آفتابگردان، حدود ۱.۳۹ لیتر روغن آفتابگردان معادل با ۷۱۵ گرم روغن استخراج می‌شود. این میزان در روش سرد بیشتر از روش گرم است. از طرفی، به طور متوسط از هر ۱.۵ تا ۲ کیلوگرم آفتابگردان، یک کیلو روغن استخراج می‌شود.
همچنین، دلیل ارزانی روغن آفتابگردان، ارزان بودن قیمت دانه‌های روغنی است که از آن روغن گیری می‌شود.